رله هوشمند (Smart Relay) یکی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین تجهیزات در هر سیستم هوشمند‌سازی — به‌خصوص استاندارد KNX — است. این دستگاه نقش قطع و وصل هوشمند جریان برق را بر اساس سناریوها، دستورات تاچ‌پنل‌ها، کلیدهای هوشمند یا کنترلر مرکزی بر عهده دارد و در واقع، همان قطعه‌ای است که باعث می‌شود یک خانه «واقعاً هوشمند» عمل کند.
اگر بخواهیم ساده بگوییم، رله هوشمند همان چیزی است که باعث روشن شدن چراغ‌ها، کنترل پرده‌ها، روشن شدن فن‌کویل، کنترل تجهیزات برقی و اجرای اتوماتیک سناریوها می‌شود.
در این مقاله، به‌صورت کامل و تخصصی بررسی می‌کنیم که رله هوشمند چیست، چه کاربردهایی دارد، انواع آن کدام است، هنگام خرید باید به چه نکاتی توجه کنیم و بهترین برندهای موجود در ایران کدام هستند.
رله هوشمند چیست و چگونه کار می‌کند؟
رله هوشمند یک ماژول قطع و وصل هوشمند است که در تابلو برق نصب می‌شود و وظیفه کنترل انواع بارهای الکتریکی مانند:
- روشنایی
- پریزها
- فن‌کویل
- سیستم‌های تهویه
- پرده برقی
- شیر برقی
- پمپ آب
- تجهیزات امنیتی
را بر عهده دارد.
در سیستم KNX، رله‌ها معمولاً در ردیف DIN تابلو برق قرار می‌گیرند و از طریق باس KNX با سایر تجهیزات مانند کلید لمسی، سنسور حضور، تاچ‌پنل و کنترلر مرکزی ارتباط می‌گیرند.
زمانی که کاربر یک دستور صادر می‌کند (مثلاً از طریق کلید لمسی ۹ پل آستروم)، رله فرمان را دریافت کرده و جریان را قطع یا وصل می‌کند.
کاربردهای رله هوشمند در خانه و ساختمان
۱. کنترل هوشمند روشنایی
مهم‌ترین استفاده رله هوشمند، کنترل روشنایی است. برای مثال:
- خاموش و روشن شدن چراغ‌ها با سنسور حضور
- اجرای سناریوی “شب” فقط با یک دکمه
- خاموش شدن اتوماتیک چراغ‌های راهرو
برای کنترل حرفه‌ای روشنایی می‌توانید از عملگرهای برند ABB نیز استفاده کنید:
🔗 https://knxir.com/product/عملگر-12-کانال-abb/
۲. کنترل پرده و شید برقی
رله‌های مخصوص پرده قابلیت کنترل باز، بسته، توقف و درصدی دارند.
برای خرید عملگر پرده مناسب:
🔗 https://knxir.com/product/عملگرا-سوئیچ-پرده-fold-10a-mdrc-مدلsahs8-1071/
۳. کنترل فن‌کویل
رله‌های 10A یا 16A برای کنترل سرعت فن‌کویل، شیرهای برقی و ترموستات‌های هوشمند استفاده می‌شوند.
ترموستات مناسب هم می‌توانید از برند ABB تهیه کنید:
🔗 https://knxir.com/product/کلید-ترموستات-6-پل-sbr-u6-0-1-84-تنتون-abb/
۴. کنترل پریزها و تجهیزات الکتریکی
در سناریوهای امنیتی یا صرفه‌جویی انرژی، پریزها می‌توانند هوشمند کنترل شوند:
- قطع شدن برق پریز اتو بعد از خروج از منزل
- کنترل پمپ آب
- روشن شدن هوشمند سیستم‌های صوتی یا نورپردازی
۵. سناریوهای ترکیبی و خودکار
این محصول ستون اصلی بسیاری از سناریوهای KNX است، مثل:
- سناریو “خروج”
- سناریو “سفر”
- سناریو “مهمان”
- سناریو “صرفه‌جویی انرژی”
این سناریوها با کمک تاچ‌پنل‌ها، کلیدهای لمسی و سنسورها قابل اجرا می‌شوند.
به عنوان مثال، کلید لمسی آستروم ۹ پل:
🔗 https://knxir.com/product/کلید-لمسی-9-پل-astrum/
انواع رله هوشمند
۱. رله تک‌کانال و دوکانال
برای مصارف ساده مثل یک چراغ یا یک پمپ کوچک.
مثال از ABB:
🔗 https://knxir.com/product/باینری-2-کانال-us-u2-2-برند-abb/
۲. رله چندکانال (۴، ۸، ۱۲ یا 20 کانال)
برای کنترل حرفه‌ای روشنایی و پریزها.
نمونه:
🔗 https://knxir.com/product/ماژول-12-کانال-abb/
۳. رله مخصوص پرده
دارای قابلیت کنترل دوطرفه و توقف دقیق.
نمونه محصول:
🔗 https://knxir.com/product/عملگرا-سوئیچ-پرده-fold-10a-mdrc-مدلsahs8-1071/
۴. رله‌های قدرت (16A / 20A)
برای کنترل بارهای سنگین مثل:
- هود صنعتی
- موتورهای الکتریکی
- سیستم‌های گرمایشی
نمونه:
🔗 https://knxir.com/product/عملگر-12-کانال-16-آمپر-abb/
مزایای رله هوشمند در سیستم KNX
۱. دوام بسیار بالا و عمر طولانی
رله‌های KNX مانند ABB و EAE و آستروم برای کارکرد ۲۰+ سال طراحی شده‌اند.
۲. امنیت و پایداری
برق‌کشی استاندارد و کنترل جریان بار خطر آتش‌سوزی را کاهش می‌دهد.
۳. کاهش مصرف انرژی
سناریوهای هوشمند باعث می‌شوند در مصرف برق تا ۳۰٪ صرفه‌جویی شود.
۴. قابلیت شخصی‌سازی کامل
هر کانال می‌تواند:
- تایمر داشته باشد
- با سنسور حضور کار کند
- با کلیدهای مختلف کنترل شود
- در سناریوها ادغام شود
۵. هماهنگی کامل با سایر تجهیزات
با کلیدهای لمسی EAE یا ABB کاملاً هماهنگ است:
🔗 https://knxir.com/product/کلید-لمسی-eae-مدل-rosa-metal/
چطور بهترین رله هوشمند را انتخاب کنیم؟
۱. توان خروجی (آمپر)
اگر بار سنگین دارید → رله 16A
برای روشنایی معمولی → 10A کافی است
۲. تعداد کانال
تعداد نقاط کنترلی ساختمان تعیین می‌کند چند کانال لازم دارید.
۳. برند
بهترین برندهای موجود در ایران شامل:
- ABB
- ASTROUM
- EAE
برای گزینه اقتصادی و مطمئن ABB عالی است:
🔗 https://knxir.com/product/رله-هوشمند-abb/
۴. فضای تابلو
رله‌های ۸ و ۱۲ کانال جای بیشتری در تابلو می‌گیرند.
۵. قابلیت‌های جانبی
مثل:
- کنترل درصدی
- تایمر
- وضعیت بازخورد
- حفاظت اضافه‌بار
قیمت رله هوشمند چقدر است؟
قیمت رله هوشمند به موارد زیر وابسته است:
- برند سازنده (ABB معمولاً اقتصادی‌تر است)
- تعداد کانال
- جریان خروجی (10A یا 16A)
- قابلیت‌های ارتباطی
- کیفیت رله داخلی
برای مشاهده قیمت و خرید می‌توانید وارد صفحه فروشگاه شوید:
🔗 https://knxir.com/shop/
سوالات متداول درباره رله هوشمند
۱. آیا رله هوشمند بدون سیستم KNX کار می‌کند؟
خیر. رله هوشمند KNX باید از طریق باس KNX برنامه‌ریزی شود و بدون تجهیزات دیگر کاربرد ندارد.
۲. رله هوشمند چه فرقی با دیمر دارد؟
رله فقط قطع و وصل می‌کند، ولی دیمر کنترل شدت نور را انجام می‌دهد.
برای مثال:
🔗 https://knxir.com/product/عملگرا-دیمر-eae-مدل-ud104/
۳. آیا نصب رله هوشمند خطرناک است؟
نصب باید توسط تکنسین متخصص انجام شود زیرا با جریان برق 220 ولت سروکار دارد.
۴. بهترین برند کدام است؟
در ایران، برندهای ABB، EAE و ASTROUM پرفروش‌ترین و معتبرترین‌ها هستند.
۵. کدام رله برای کنترل پرده مناسب است؟
رله‌های مخصوص پرده با حالت Up/Down/Stop انتخاب کنید:
🔗 https://knxir.com/product/عملگرا-سوئیچ-پرده-fold-10a-mdrc-مدلsahs8-1071/
جمع‌بندی
رله هوشمند قلب تپنده سیستم‌های KNX است. این تجهیز باعث می‌شود یک پروژه:
- پایدار
- امن
- هوشمند
- قابل برنامه‌ریزی
- قابل ارتقا
باشد و اجرای سناریوهای هوشمند را ممکن می‌کند.
اگر قصد خرید رله هوشمند برای پروژه‌های مسکونی، اداری یا هتل دارید، برندهای ABB، EAE و آستروم بهترین گزینه‌ها هستند و می‌توانید از طریق فروشگاه KNXir آن‌ها را تهیه کنید.
